Kod-Destek
Aradığınız Kodlar Burada
JavaScript'e Giriş 1
JavaScript Web sayfaları için yeni bir scripttir ve özelliği HTML sayfanızın içine yerleştirilebilmesidir. JavaScript ile ilginç elemanlar kullanarak HTML sayfanızı geliştirecek birçok olanağa sahip olacaksınız. Örneğin kullanıcının sayfanızı incelerken yaptığı hareketlere anında karşılık verebilirsiniz. Ayrıca bir zamanlar sadece CGI ile mümkün olan bazı olaylar JavaScript ile de yapılabilir. Yani JavaScript'in yardımıyla gerçekten de kaliteli Web sayfaları yaratabilirsiniz. Şu anda Internet üzerinde JavaScript ile ilgili birçok örnek bululunmaktadır. Gamelan'da (JavaScript kısmında) birçok adres mevcut. Netscape'de ise JavaScript ile ilgili en son ve en ayrıntılı dökümanları bulabilirsiniz ancak bu dökümanların dili biraz ağırdır.
Java ve JavaScript Arasındaki Farklar Nelerdir?
Her ne kadar adları birbirinin nerdeyse aynısı olsa da Java ile JavaScript aynı şeyler değildir. Java bir programlama dilidir, JavaScript ise bir scripttir(Adından anlaşıldığı gibi). Farkları ise; Java ile gerçek programlar yazarsınız ancak program yazmakla uğraşmadan güzel şeyler yaratmak istenildiğinden ve ağır çalıştığından dolayı Java çok yaygınlaşmamıştır. JavaScript, ayrı bir programlama dilinden çok HTML'nin bir uzantısıdır denebilir. Tabii ki bu 'resmi' bir tanımlama değil, ama Java ve JavaScript arasındaki farkı anlatmak için iyi bir tanımlamadır.
Hem Java, hem de JavaScript hakkındaki daha ayrıntılı açıklamayı http://www.gamelan.com adresinden alabilirsiniz.
JavaScript'leri Çalıştırmak
JavaScript'i destekleyen ilk tarayıcı Netscape
Navigator 2.0 idi. Tabii ki daha yeni versiyonlar da bu dili destekliyor. Her
ne kadar değişik versiyonlarda bazı problemler olsa da JavaScript'i tüm Netscape
ailesi destekleyecektir. Bununla beraber yakın gelecekte tüm tarayıcılar JavaScript'i
destekleyeceklerdir. Örneğin yakında çıkacak olan Microsoft Internet Explorer
3.0 JavaScript desteğiyle piyasaya sürülecektir. Yani JavaScript gelecekte çok
yaygın olacağından bu tekniği şimdiden öğrenmek faydalı olacaktır. Gördükçe
anlayacaksınız ki JavaScript yazmak gerçekten de çok kolay. Size gereken sadece
birkaç ana teknik ve çevrenizde aynı konuyla uğraşan, bilgi alışverişi yapabileceğiniz
kişiler bulmaktan ibaret olacaktır.
Tabii ki JavaScript öğrenebilmeniz için öncelikle HTML hakkında bilgi sahibi
olmanız gerekli. HTML hakkında Internet'te birçok kaynak mevcuttur.
Yahoo'da 'html' konu başlığını ararsanız pek
çok kaynak bulabilirsiniz.(Bu kaynaklar piyasadaki kitaplardan çok daha faydalıdır
çünkü sürekli güncellenmektedirler. Internet'in büyüme hızına başka türlü yetişmeniz
biraz zor.)
JavaScript'lerin Sayfaya Yerleştirilmesi
Şimdi size bazı ufak scriptler göstermek istiyorum. Böylelikle bu yeni script dilinin HTML dökümanlarında nasıl kullanıldığını ve bu dille neler yapabileceğinizi görebilirsiniz. Ben, HTML dökümanına sadece normal bir yazı yazan çok küçük bir scriptle başlamak istiyorum.
<html> <head> İlk yazdığım JavaScript! </head> <body> <br> Bu normal bir HTML yazısıdır. <br> <script language="JavaScript"> document.write("İşte JavaScript!") </script> <br> HTML'ye dönüş. </body> </html>
Eğer JavaScript'i destekleyen bir alıcı kullanıyorsanız bu scripti çalışırken görebilirsiniz. Eğer alıcınız JavaScript'i desteklemiyorsa bu çıktı biraz acaip görünebilir.
Bu normal bir HTML dökümanıdır.
HTML'ye dönüş.
Bu script'in pek de yararlı olduğunu söyleyemeyeceğim. Aynı şeyi HTML komutları ile çok daha hızlı ve kısa yazabilirsiniz. Bu örnekle size asıl göstermek istediğim <script> komutu idi. Bu komutu dökümanınızın herhangi bir yerinde kullanabilirsiniz.
Sizi gereksiz scriptlerle sıkmak istediğimden doğrudan fonksiyonlara geçmek istiyorum. Fonksiyonlar da anlaşılması zor bir şey değildir fakat inanın bana, çok daha faydalıdır. Fonksiyonlar kullanıcının yaptığı hareketlerle işlev kazanır ve <HEAD> komutları arasına yazılırsa daha iyi olur. Bu komut sayfada okunan ilk yer olduğundan fonksiyonları buraya yerleştirmek gayet mantıklıdır. Böylece kullanıcı fonksiyon çağıracak bir harekette bulunamadan önce fonksiyonlar tanımlanmış olur. Scriptler ise HTML dilinde sayfada görünmeyen, sadece sayfanın kayanağında(Document Source)görülen 'yorum' satırlarının içine yazılır. Böylece JavaScript'i desteklemeyen alıcılar scriptle ilgili kısımları yorum olarak düşünür ve hata mesajı ya da garip şekiller yaratmazlar.
<html> <head> <script language="JavaScript"> <!-- Eski alıcılardan scripti saklamak için function dugmebas() { alert("Selam!"); } // Yorum komutunun kapanması --> </script> </head> <body> <form> <input type="button" name="Button1" value="Buraya Tıklayın" onclick="dugmebas()"> </form> </body> </html>
Eğer bu örneği hemen şimdi test etmek istiyorsanız ve JavaScript'i destekleyen bir alıcınız varsa lütfen aşağıdaki düğmeye basın.
Bu script bir düğme yaratacaktır ve bu düğmeye bastığınızda bir 'Selam!' yazan bir pencere oluşacaktır. Ne muhteşem değil mi? Peki bu scriptte neler oluyor? Öncelikle fonksiyon alıcı tarafından okunur ve bilgisayarın hafızasında tutulur. Daha sonra normal 'HTML' dilindeki <FORM> komutuyla düğme yaratılır. Ancak bu düğmede yeni birşey görmektesiniz: 'onClick' . Bu yazı alıcınıza tuşa basıldığında hangi fonksiyonu çağıracağını söyler(Tabii eğer alıcınız JavaScript'i destekliyorsa). 'dugmebas()' fonsiyonu <HEAD> komutları arasında tanımlanmıştı. Böylece düğmeye basınca fonksiyon gerçekleştirildi. Bu script'te yeni birşey daha var: 'alert'(Uyarı). Bu metod JavaScript'te zaten mevcut olduğundan size sadece onu çağırmak kalmıştır. Bunun gibi birçok metod Netscape'in sitesinde bulunmaktadır. Ben burada sadece birkaçını göstereceğim.
Form elemanları
Biraz ilerleme kaydettik sayılır. Aslında şu anda sadece scriptlerimize fonksiyon ekleyerek yapabileceğimiz birçok işe yarar şey var. Şimdi size kullanıcının forma yazdığı şeyleri nasıl okuyacağınızı göstereceğim.
<html> <head> <script language="JavaScript"> <!-- Eski alıcılardan scripti saklayalım function adoku(str) { alert("Merhaba "+ str+"!"); } // saklama işlemini sona erdirelim --> </script> </head> <body> Adınız: <form> <input type="text" name="name" onBlur="adoku(this.value)" value=""> </form> </body> </html>
Şimdi bu scripti test edebilirsiniz:
Adınız:
Bu script'te de yeni bazı elemanlar kullandık.
İlk başta bir yorum yerleştirdik ki eski alıcılar script'i okumaya çalışmasın.
Bu satırlardaki boşluklar ve yazıların yerleştirildiği yerler önemlidir. Yanlış
yazarsanız bu script'iniz JavaScript destekli alıcılarda hata mesajı yaratır.
<input> komutları arasındaki 'onBlur' komutu bilgisayara forma bilgi girildiğinde
hangi fonksiyonu çağıracağını söyler. Formu doldurup 'enter' tuşuna bastığınızda
ya da fareyi dışarıda biryere tıkladığınızda 'adoku(str)' fonksiyonu çağrılır.
Fonksiyon da 'adoku(this.value)' komutu ile forma girdiğiniz bilgiyi alır. 'this.value'(bu.değer)
bu forma girdiğiniz değer anlamına gelir.
Son Yenilenme Tarihi
Sanırım şimdi vereceğim özellik ilginizi çekecektir. Script'imize tarih fonksiyonu yerleştireceğiz. Böylece yarattığınız HTML sayfasının en son değiştirildiği tarihi otomatik olarak yazdırabilir ve herseferinde sayfanıza tarih atmak zorunda kalmazsınız. Basit bir script yazarsınız ve gelecekte sayfada değişiklik yaptığınızda tarih otomatik olarak değişecektir.
<html> <body> Basit Bir HTML - Sayfası. <br> Son Değişiklikler: <script language="JavaScript"> <!-- Eski alıcılardan script'i saklayalım document.write(document.lastModified) // Yorum komutunun kapatılması --> </script>